Kilka słów o naszej miejscowości

Jastkowice i okolice

Wieś Jastkowice leży w województwie podkarpackim, w odległości 8 km od miasta powiatowego Stalowej Woli, w gminie Pysznica. Zajmuje ona obszar 7102,40 ha i liczy około 2350 mieszkańców. Jastkowice położone są w Puszczy Sandomierskiej, w dorzeczu rzeki San i jej dopływu Bukowej. Pierwsze ślady osadnictwa datowane są na okres kultury łużyckiej - 1200 lat p.n.e. Wskazują na to znaleziska w okolicach Pysznicy i Jastkowic.
Pierwsze informacje o Jastkowicach pochodzą już z 1375 roku z dokumentów zapisanych przez Jana Długosza. W 1515 roku zbudowano w Jastkowicach kuźnię, która wykorzystywała do produkcji żelaza bogate w tej okolicy pokłady rudy darniowej. Istniały tutaj również piece dymarkowe. Na uwagę zasługiwało także dobrze rozwinięte bartnictwo. Pracowało tutaj kilkanaście smolarni i maziarni. W XVI wieku dań miodową płacono pieniędzmi. W Jastkowicach np. na 9 łanach siedziało 79 kmieci, którzy uiszczali po dwie grzywny dani miodowej z łanu, a sołtys płacił ratione mellis na każdy rok ponad 3 złote polskie. (Dobrowolska 1965)
Akcja osadnicza doprowadzała niekiedy do konfliktów pomiędzy ludnością żyjącą z lasu a rolniczą. Wyrąb lasów, karczunek pod pola uprawne i wytapianie żelaza przyczyniły się do zmniejszania powierzchni leśnych, niszczenia barci i wypłaszania zwierzyny łownej.
Jednym z ciekawszych zabytków są pozostałości średniowiecznego grodziska, znajdującego się w pobliżu Jastkowic, tzw. okopu, zbudowanego do celów obronnych przed najazdami innych plemion.
Tędy po prawej stronie Sanu przebiegała ważna droga handlowa tzw. Gościniec Lubelski. Innym zabytkiem, który zachował się do dzisiejszych czasów jest także kościół parafialny z plebanią.
Pierwsze wzmianki o szkole podstawowej pochodzą z 1793 roku. Część terenu Jastkowic wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Lasy Janowskie. Na terenie parku znajduje się rezerwat leśny ,,Jastkowice", utworzony w 1959 roku, o powierzchni 46 ha. Rezerwat stanowi wielogatunkowy las mieszany. Występują tutaj dęby, buki, jodły i lipy. Wśród nich znajduje się dużo drzew starych, pochodzących sprzed trzech wieków. Ich obwody osiągają nawet pięć metrów.
Należy również wspomnieć, że w Jastkowicach miały miejsce krwawe działania frontowe na początku I wojny światowej. Tutaj we wrześniu 1939 roku miał miejsce odwrót polskiego żołnierza z linii Wisły w okolice Janowa Lubelskiego. Na tym terenie działali partyzanci (Niemcy mawiali o tej stronie Sanu:"Banditenland"). Prawdopodobnie w 1944 roku istniał w okolicy obóz NKWD.


I wojna światowa w relacji kierownika szkoły w Jastkowicach